ทั่วไป, ผู้สูงอายุ
อาหารเจผู้สูงอายุ กินอย่างไรให้ไม่อ้วนได้ทั้งบุญและสุขภาพ
ต.ค.
เทศกาลกินเจ เป็นเทศกาลที่ใครหลาย ๆ คนให้ความสนใจ เพราะเป็นโอกาสดีที่จะได้ละเว้นการกินเนื้อสัตว์ ได้สร้างบุญสร้างกุศล ตามความเชื่อทางศาสนา แต่ในเรื่องของร่างกายแล้ว หากละเว้นการกินเนื้อสัตว์กินของมันของทอด หรือกินอาหารประเภทเดียวกันติดต่อกันหลายวัน ร่างกายจะเสียสมดุล น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น โรคร้ายต่าง ๆ ก็ตามมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้สูงอายุ บทความนี้จึงมีข้อแนะนำเรื่อง อาหารเจผู้สูงอายุ และอาหารเจไม่อ้วนยิ่งกินยิ่งดีต่อสุขภาพมานำเสนอค่ะ
สารบัญ
- อาหารเจ คืออะไร กินอย่างไรถึงจะถูกวิธี?
- อาหารเจไม่มีเนื้อสัตว์ ทำไมถึงส่งผลเสียต่อสุขภาพ?
- 5 ทริคการกิน อาหารเจผู้สูงอายุ อาหารเจไม่อ้วน กินอย่างไรให้ดีต่อสุขภาพ!
อาหารเจ คืออะไร กินอย่างไรถึงจะถูกวิธี?
เทศกาลกินเจ คือเทศกาลที่ถูกจัดขึ้นเพื่อรักษาศีลตามความเชื่อทางพุทธศาสนา ซึ่งแต่เดิม การกินเจคือการรักษาศีล โดยการงดกินอาหารหลังเที่ยงวัน (เช่นเดียวกับพระสงฆ์) และอาหารที่กินจะต้องไม่มีเนื้อสัตว์ หรือมีต้นกำเนิดมาจากสัตว์ และงดการกินอาหารต้องห้าม เช่น กระเทียม ผักดอง ต้นหอม ซึ่งอาหารเหล่านี้จะเรียกว่า อาหารเจ แต่ในปัจจุบันการกินเจ หลายคนก็หันมากินอาหารครบทั้ง 3 มื้อ แต่ก็ยังคงรักษาศีล และยึดถือการกินอาหารเจ ตลอดระยะเวลา 9 วันของช่วงเทศกาล
ก่อนเริ่มการถือศีลกินเจ ประมาณ 1-2 วัน จะต้องเริ่มงดเว้นการกินเนื้อสัตว์ และอาหารต้องห้ามทุกชนิด เพื่อล้างเนื้อสัตว์ หรืออาหารคาวต่าง ๆ ที่ตกค้างอยู่ในร่างกายออกให้หมดก่อนเริ่มถือศีลตามประเพณี มักเรียกว่า การล้างท้อง
หลักการกินอาหารเจ
- งดเว้นการกินเนื้อสัตว์ชนิด และงดกินวัตถุดิบที่มาจากสัตว์ เช่น นม เนย น้ำมันที่มาจากสัตว์
- ไม่กินอาหารที่มีรสจัด
- งดกินอาหารต้องห้าม คือผักและเครื่องเทศที่มีกลิ่นแรง เช่น กระเทียม หัวหอม ต้นหอม กุยช่าย
- ห้ามดื่มแอลกอฮอล์และของมึนเมาทุกชนิด
- อาหารเจที่กิน จะต้องเป็นอาหารเจที่ทำโดยผู้ที่ถือศีลกินเจเช่นเดียวกัน
นอกจากหลักการกินอาหารเจแล้ว ยังมีหลักการปฏิบัติตน และการถือศีลต่าง ๆ ตามประเพณี ซึ่งความเคร่งครัดของแต่ละคนก็แตกต่างกันไป แต่โดยหลัก ๆ แล้ว สิ่งที่ทุกคนยืดถือร่วมกัน คือการงดเว้นการกินเนื้อสัตว์และกินอาหารเจตลอดช่วงเทศกาล
รู้หรือไม่?!? การกินเจกับการกินมังสวิรัติไม่เหมือนกันนะ! ถึงแม้จะงดเว้นการกินเนื้อสัตว์เหมือนกัน แต่การกินมังสวิรัติ จะเน้นที่การกินผักผลไม้ ซึ่งสามารถกินผักและเครื่องเทศที่เป็นอาหารต้องห้ามได้ อีกทั้งผู้ที่กินมังสวิรัติบางคน ยังกินเนย นม ซึ่งมีส่วนประกอบมาจากสัตว์อีกด้วย
อาหารเจไม่มีเนื้อสัตว์ ทำไมถึงส่งผลเสียต่อสุขภาพ?
หลายคนคงสงสัยว่า อาหารเจส่งผลเสียกับสุขภาพอย่างไร? จริง ๆ แล้วอาหารเจ แม้จะไม่มีเนื้อสัตว์ แต่อาหารเจส่วนใหญ่มีส่วนประกอบของแป้ง อีกทั้งยังเน้นอาหารประเภทผัดและทอด จนเห็นน้ำมันเยิ้ม ๆ เลยใช่ไหมล่ะคะ แถมยังปรุงรสหวานและเค็มอีก แค่คิดว่าต้องกินอาหารเหล่านี้ทุกมื้อตลอด 9 วัน ก็เห็นถึงผลเสียที่จะตามมาแล้วล่ะค่ะ ทั้งโรคอ้วน โรคไต โรคความดันโลหิต และอีกสารพัดโรคที่จะตามมาอีกเพียบ
โดยเฉพาะผู้สูงอายุ ควรระมัดระวังเป็นพิเศษ เพราะด้วยร่างกายที่เสื่อมถอยตามวัย ทำให้เมื่อกินอาหารที่ไม่ถูกต้อง จะทำให้ผู้สูงอายุเกิดปัญหาต่าง ๆ ตามมา เช่น ท้องอืด ท้องผูก เบาหวาน ยิ่งในช่วงเทศกาลกินเจ ผู้สูงอายุ นิยมทานอาหารเจเป็นอย่างมาก เนื่องจากผู้สูงอายุส่วนใหญ่ มักชื่นชอบการทำบุญถือศีลอยู่แล้ว แต่น่าเสียดาย ที่การกินเจมักส่งผลเสียต่อสุขภาพของผู้สูงอายุ เช่น
- ท้องผูก ท้องอืด ในกลุ่มผู้สูงอายมักมีปัญหาอาหารไม่ย่อยอยู่แล้ว พอมากินอาหารเจ โดยเฉพาะผักผลไม้ที่มีกากใยสูง เมื่อร่างกายได้รับกากใยมากจนเกินไป จะทำให้ผู้สูงอายุท้องอืด และท้องผูกในที่สุด
- ไขมันในเลือดสูง โรคอ้วน เนื่องจากอาหารเจส่วนใหญ่ มักเป็นของผัดและทอด ซึ่งมีไขมันสูงเกินความจำเป็นต่อร่างกาย ส่งผลให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น โรคต่าง ๆ ก็จะตามมา
- โรคไต โรคเบาหวาน เพราะอาหารเจส่วนใหญ่ มักมีรสเค็มหรือหวาน หากผู้สูงอายุรับทานเข้าไปในปริมาณมาก ๆ และหลายวันติดต่อกัน จะส่งผลเสียกับร่างกายได้
- ความดันโลหิตสูง เนื่องจากอาหารเจมีความเค็ม หวาน มัน เป็นส่วนใหญ่ จะส่งผลให้ความดันโลหิตสูงได้
- ทุพโภชนาการ มาจากการละเว้นเนื้อสัตว์ และทานอาหารประเภทเดิมซ้ำ ๆ ติดต่อกัน ทำให้ร่างกายได้รับสารอาหารไม่ครบ 5 หมู่ จนขาดสารอาหารได้
5 ทริคการกิน อาหารเจผู้สูงอายุ อาหารเจไม่อ้วน กินอย่างไรให้ดีต่อสุขภาพ!
แม้อาหารเจ จะส่งผลเสียกับร่างกาย แต่ไม่ใช่ว่าจะกินอาหารเจไม่ได้เลยนะคะ แต่เพียงแค่ต้องปรับเปลี่ยน และเลือกกินอาหารเจที่ดีต่อสุขภาพ นอกจากจะจะไม่อ้วนแล้ว ยังช่วยให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง ลดความเสี่ยงโรคที่ตามมากับอาหารได้ด้วยนะคะ ได้ทั้งบุญได้ทั้งสุขภาพไปพร้อม ๆ กันเลยค่ะ
- ทานอาหารประเภทถั่ว และธัญพืชต่าง ๆ เนื่องจากการงดกินเนื้อสัตว์ ทำให้ร่างกายขาดสารอาหารประเภทโปรตีน แต่ก็สามารถเสริมได้ด้วยโปรตีนจากถั่ว และธัญพืชต่าง ๆ หรืออาจจะเป็นนมถั่วเหลืองก็ได้
- ลดการกินผักผลไม้ที่มีกากใยอาหารสูง ช่วยลดปัญหาท้องอืดในผู้สูงอายุ หลีกเลี่ยงการกินผักสด หากจะกินควรนำมาต้ม หรือนึ่งให้นิ่มก่อน เพื่อช่วยในการย่อย
- หลีกเลี่ยงอาหารจำพวกแป้ง และไขมันสูง ซึ่งทำให้ร่างกายจะได้รับสารอาหารจำพวกคาร์โบไฮเดรต และไขมันที่สูงเกินความจำเป็น เป็นสาเหตุให้เกิดโรคต่าง ๆ
- พยายามเลี่ยงอาหารรสเค็ม หวาน มัน โดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว เช่น ผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน ควรระมัดระวังอาหารเจที่มีส่วนประกอบของแป้ง และอาหารที่มีรสชาติหวานมันมากเกินไป หรือผู้ที่เป็นโรคไต ควรหลีกเลี่ยงอาหารเจที่มีรสเค็ม
- เน้นอาหารต้ม นึ่ง ย่าง หลีกเลี่ยงอาหารประเภททอด หรือผัด ร่วมกับการกินผักและผลไม้ไปด้วย
ผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการ แนะนำให้ผู้สูงอายุ ควรเตรียมตัวให้พร้อมก่อนการกินเจ โดยกินเนื้อสัตว์ใหญ่ให้น้อยลง ไม่ควรเลิกกินอย่างกะทันหัน เปลี่ยนมากิน ปลา นม และไข่แทน แล้วค่อย ๆ เริ่มกินผักผลไม้ให้มากขึ้น จนร่างกายปรับตัวได้ แล้วค่อยงดกินเนื้อสัตว์
สรุป
อาหารเจ แม้จะดูเป็นอาหารสุขภาพ เพราะปราศจากเนื้อสัตว์ แต่อาหารเจเหล่านั้น หากกินในปริมาณมาก จะส่งผลเสียกับร่างกายได้ โดยเฉพาะผู้สูงอายุ แต่ถึงอย่างนั้น หากกินอย่างถูกต้องถูกวิธี อาหารเจจะช่วยให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง ลดความเสี่ยงโรคที่จะตามมากับอาหาร ถือศีลกินเจได้อย่างสบายใจ ตลอดเทศกาลเลยค่ะ