ความดันสูง เกิดจากอะไร? เช็กอาการพร้อมวิธีรักษาให้ปกติ

ความดันสูง เกิดจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต โรคร้าย ไปจนถึงพันธุกรรม จึงเป็นสาเหตุที่ทำไมเวลาไปโรงพยาบาลหรือคลินิค จะต้องมีการตรวจวัดความดันก่อนเริ่มทำการรักษา เพราะค่าความดันสามารถบ่งบอกถึงสุขภาพร่างกายได้ ซึ่งค่าความดันสูงนี้ จะไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า แต่จะทราบก็ต่อเมื่อคุณใช้เครื่องมือที่เรียกว่า เครื่องวัดความดันโลหิต (Blood Pressure Monitor) หรือที่เราเรียกกันง่าย ๆ ว่า เครื่องวัดความดัน

แล้วคุณรู้หรือไม่ว่าโรคความดันเหล่านี้อันตรายอย่างไร? บทความนี้มีคำตอบให้ค่ะ

สารบัญ

ทำความรู้จัก! ความดันสูง เกิดจากอะไร?
- สาเหตุของความดันสูง
  - ชนิดทราบสาเหตุ
  - ชนิดไม่ทราบสาเหตุ
- ใครบ้างที่เสี่ยงเป็นความดันสูง
ลองเช็กดูว่าคุณกำลังมีอาการความดันสูง หรือเปล่า?
ความดันสูง รักษาหรือไม่รักษาดี?
- ความดันสูง ปล่อยไว้เสี่ยงโรคอะไรบ้าง?
- เป็นความดันสูง รักษาได้ไหม?
ป้องกันความดันสูง อย่างไรได้บ้าง?
สรุปโรคความดันสูง ทำไมถึงควรระวัง

ความดันโลหิต (Blood Pressure) คือ ค่าแรงดันของกระแสเลือดในหลอดเลือดแดง ซึ่งเกิดจากการสูบฉีดเลือดของหัวใจไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย โดยที่เมื่อหัวใจบีบตัว เราจะได้ค่าความดันตัวบน และเมื่อหัวใจคลายตัว เราจะได้ค่าความดันตัวล่าง โดยค่าความดันปกติ คือไม่เกิน 120/80 มิลลิเมตรปรอท ถ้าค่าความดันสูงหรือต่ำกว่านี้ตามเกณฑ์วินิจฉัยของแพทย์ นั่นหมายถึงว่า คุณเป็นโรคความดันค่ะ

ทำความรู้จัก! ความดันสูง เกิดจากอะไร?

ความดันสูง (Hypertension) คือ ภาวะที่ความดันของกระแสเลือดในหลอดเลือดแดงสูงกว่าปกติ อันเนื่องมาจากปัจจัยต่าง ๆ โดยค่าความดันสูง เป็นค่าความดันที่มากกว่า 140/90 มิลลิเมตรปรอท (ค่าความดันปกติจะไม่เกิน 120/80 มิลลิเมตรปรอท) ซึ่งหากปล่อยให้ความดันในหลอดเลือดสูงต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ จะทำให้หลอดเลือดได้รับความเสียหาย และนำไปสู่โรคเรื้อรังอื่น ๆ และในกรณีความดันสูงร้ายแแรง อาจเสี่ยงต่อการเสียชีวิตได้อีกด้วย

ระดับความดัน	ค่าตัวบน (Systolic)	ค่าตัวล่าง (Diastolic)
ความดันปกติ	ไม่เกิน 120 mmHg	ไม่เกิน 80 mmHg
ความดันสูง	140 mmHg	90 mmHg
ความดันสูงมาก	160 mmHg	100 mmHg
ความดันสูงอันตราย	≥ 180 mmHg	≥ 110 mmHg

(อ้างอิงค่าจาก โรงพยาบาลศิริราช ปิยมหาการุณย์)

สาเหตุของความดันสูง

ความดันสูง เกิดจากหลายสาเหตุทั้งภายนอก ภายใน ตั้งแต่พฤติกรรมการใช้ชีวิต ช่วงอายุ โรคประจำตัว ไปจนถึงพันธุกรรม นอกจากนี้ ในบางรายอาจมีอาการความดันสูง ที่เกิดโดยหาสาเหตุไม่ได้ ดังนั้น จึงขอสรุปสาเหตุของการเกิดโรคความดันสูง โดยแบ่งเป็น 2 ชนิด ดังนี้

1.ชนิดทราบสาเหตุ

เป็นโรคอื่นอยู่ก่อนแล้ว ซึ่งเป็นผลให้เกิดภาวะความดันเลือดสูง เช่น โรคไตวายเรื้อรัง โรคหลอดเลือดแดงตีบ โรคต่อมหมวกไต เนื้องอกบางชนิด
การไม่ได้ออกกำลังกายเป็นเวลานาน การไหลเวียนของเลือดจึงไม่ปกติ
โรคอ้วนหรือน้ำหนักตัวเกิน เพราะเป็นสาเหตุของโรคเบาหวานและโรคหลอดเลือดต่าง ๆ ตีบจากภาวะไขมันเกาะผนังหลอดเลือด
การกินอาหารเค็มอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ไตทำงานหนัก อาจนำไปสู่โรคไตชนิดต่าง ๆ ได้
พันธุกรรม ผู้ที่มีคนในครอบครัวเป็นโรคความดันโลหิตสูง จะมีโอกาสและความเสี่ยงในการเป็นโรคความดันโลหิตสูงได้มากกว่าผู้อื่น

2.ชนิดไม่ทราบสาเหตุ

ผู้ที่มีภาวะความดันสูงส่วนใหญ่กว่า 90% เป็นชนิดไม่ทราบสาเหตุ เนื่องจากไม่มีอาการผิดปกติใด ๆ แต่พบว่าตนเองเป็นตอนคัดกรองโรค ส่วนสาเหตุที่สันนิษฐานได้ว่าเกิดจากพันธุกรรม การสูบบุหรี่และดื่มแอลกอฮอล์ หรือในบางราย จะเกิดภาวะความดันสูง แค่ตอนเข้าพบแพทย์เท่านั้น (อ่านบทความ ความดันสูงเฉพาะไปวัดที่โรงพยาบาลเกิดจากอะไร?) ซึ่งสันนิษฐานได้ว่ามาจากภาวะตื่นเต้น กดดัน หรือเครียด

ใครบ้างที่เสี่ยงเป็นความดันสูง

ผู้สูงอายุ ที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป+
ผู้ที่มีโรคประจำตัวบางอย่าง เช่น โรคเบาหวาน โรคไต โรคหยุดหายใจขณะหลับ
มีคนในครอบครัว (สายเลือดเดียวกัน) เป็นโรคความดันสูง
คนที่ไม่ค่อยออกกำลังกาย
มีภาวะน้ำหนักเกิน หรือเป็นโรคอ้วน
ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์ และสูบบุหรี่เป็นประจำ
ชอบกินเค็ม หรือกินอาหารที่มีโซเดียมสูงเป็นประจำ
ผู้หญิงที่กำลังตั้งครรภ์ (อ่านบทความ ความดันสูงขณะตั้งครรภ์ อาการที่ต้องเฝ้าระวัง)

ลองเช็กดูว่าคุณกำลังมี อาการความดันสูง หรือเปล่า?

ผู้ที่เป็นโรคความดันสูง หรือมีภาวะความดันสูงชั่วคราวจากสาเหตุบางอย่าง อาจพบอาการผิดปกติเป็นสัญญาณเตือนได้ (แต่บางรายก็อาจจะไม่พบอาการใดๆ) ซึ่งสามารถตรวจเช็กอาการผิดปกติที่อาจพบได้ดังนี้

ความดันสูงอาการเป็นอย่างไร

ปวดหัว เวียนหัว ปวดตึงต้นคอ
หน้ามืดจะเป็นลม
รู้สึกอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย แน่นหน้าอก
ใจสั่น ใจเต้นเร็ว
คลื่นไส้อาเจียน
ตาพร่ามัว ปวดกระบอกตา
มือเท้าชา
เลือดกำเดาไหล

ความดันสูง เฉพาะตอนไปโรงพยาบาล เกิดจากอะไร?

ความดันสูง รักษาหรือไม่รักษาดี?

หลายคนอาจตั้งคำถามว่า เป็นความดันสูง ควรไปรักษาหรือไม่รักษาดี เพราะไม่ได้พบอาการผิดปกติอะไรเลย หรือมีก็น้อยมาก ปล่อยไว้เฉย ๆ จะสามารถหายได้เองไหม? ต้องขอตอบเลยว่า ควรเข้ารับการรักษาจะดีที่สุดค่ะ ถึงแม้จะไม่มีอาการผิดปกติ แต่หากปล่อยให้ความดันสูงต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ สิ่งที่ตามมาคือโรคแทรกซ้อนและอันตรายต่าง ๆ ที่ร้ายแรงและน่ากลัวกว่าความดันสูงหลายเท่าเลยล่ะค่ะ

ความดันสูง ปล่อยไว้เสี่ยงโรคอะไรบ้าง?

โรคหลอดเลือดสมองตีบ-แตก-ตัน (Stroke) นำไปสู่อาการอัมพฤกษ์ อัมพาต หรือติดเตียงได้
หัวใจวายหรือล้มเหลว
โรคหลอดเลือดแดงใหญ่โป่งพอง
ไตเสื่อมหรือไตวายเรื้อรัง
จอประสาทตาเสื่อม
อัลไซเมอร์ หรือสมองเสื่อม (อ่านบทความ สมองเสื่อมกับอัลไซเมอร์ไม่เหมือนกัน)

ดังนั้น หากพบว่าความดันสูง ควรเข้ารับการรักษา และหมั่นตรวจเช็กให้ค่าความดันปกติอยู่เสมอ

เป็นความดันสูง รักษาได้ไหม?

เมื่อเป็นโรคความดันสูงแล้ว สามารถรักษาให้ค่าความดันคงที่ได้ แต่จะไม่หายขาด 100% โดยการรักษา แพทย์จะทำการตรวจวินิจฉัยเพื่อหาสาเหตุของโรคความดันสูงที่พบ แล้วแก้ไขสาเหตุนั้น โดยรักษาไปพร้อม ๆ กับการให้ยาลดความดันในบางราย และที่สำคัญแพทย์จะให้คอยตรวจเช็กค่าความดันที่บ้านด้วยตนเองสม่ำเสมอ เพื่อความแม่นยำในการรักษา และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมควบคู่ไปด้วย ดังนี้

ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน หรือตามค่า BMI
หลีกเลี่ยงความเครียด ผ่อนคลาย มีสุขภาพจิตที่ดี
หลีกเลี่ยงการกินอาหารเค็ม อาหารโซเดียมสูง
กินยาต่าง ๆ ให้ถูกต้อง ตามคำสั่งแพทย์อย่างสม่ำเสมอ
กินอาหารลดความดัน
ออกกำลังกายเป็นประจำ และลดน้ำหนักในผู้ป่วยที่มีน้ำหนักเกิน
ต้องตรวจเช็กความดันสม่ำเสมอ พร้อมจดบันทึกค่าความดันเอาไว้เพื่อให้แพทย์ติดตามการรักษา

ป้องกันความดันสูง อย่างไรได้บ้าง?

จะเห็นได้ว่า ความดันสูงไม่ใช่โรคที่เราควรชะล่าใจ เพราะความดันสูงอาจนำไปสู่โรคร้ายแรงที่อันตรายถึงชีวิตได้ ทั้งตอนที่เป็นบางรายก็ไม่แสดงอาการหรือสัญญาณเตือนใด ๆ รู้ตัวอีกทีก็เข้าโรงพยาบาลซะแล้ว ดังนั้น ทางที่ดีที่สุดคือการป้องกันตั้งแต่แรกเริ่ม ดีกว่าการปล่อยให้เป็นแล้วค่อยมาหาทางรักษาทีหลังนะคะ ซึ่งแนวทางการป้องกันความดันโลหิตสูง ก็สามารถทำได้ง่าย ๆ โดยไม่ต้องพึ่งยาหรืออาหารเสริมอะไรเลยค่ะ

วิธีป้องกันความดันสูง

เลือกกินอาหารที่มีประโยชน์โดยเลี่ยงอาหารที่มีโซเดียมและอาหารแปรรูป
ดื่มน้ำให้เพียงพอ หลีกเลี่ยงหรือลดแอลกอฮอล์ ชา กาแฟ น้ำอัดลม
หมั่นชั่งน้ำหนัก ดูแลให้ค่าน้ำหนักอยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน หรือมีค่า BMI ปกติเสมอ และดูแลให้รอบเอวมีสัดส่วนที่เหมาะสม (ส่วนสูงหารสอง)
ออกกำลังกายเป็นประจำ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง ครั้งละอย่างน้อย 30 นาที
พักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อย 8 ชั่วโมง ไม่อดนอนหรือนอนดึก
ความเครียดมีผลต่อความดัน พยายามเครียดให้น้อยลง ผ่อนคลายให้มากขึ้น

สรุปโรคความดันสูง ทำไมถึงควรระวัง

ความดันสุูงเปรียบเสทือนประตูที่เปิดไปสู่โรคร้ายต่าง ๆ ซึ่งอันตรายถึงชีวิต ความดันสูงมีทั้งแบบที่แสดงอาการ และแบบซ่อนแอบ เราจะไม่มีทางเห็นค่าความดันเหล่านี้ด้วยตาเปล่าได้เลย จึงจำเป็นต้องมีอุปกรณ์สำคัญอย่างเครื่องวัดความดันโลหิต ติดบ้านเอาไว้คอยตรวจเช็กสุขภาพตนเอง เพราะค่าความดันที่โรงพยาบาลกับที่บ้านไม่เท่ากัน เพื่อความแม่นยำในการรักษาจึงจำเป็นต้องตรวจเช็กด้วยตนเองสม่ำเสมอนะคะ