บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเผยแพร่ความรู้เท่านั้น “ทางบริษัทไม่สามารถให้คำปรึกษาเป็นรายบุคคลได้” หากท่านมีความกังวล และต้องการคำปรึกษาเพิ่มเติม แนะนำให้พบแพทย์เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย
การฉีดอินซูลินเป็นหนึ่งในวิธีที่เรามักคุ้นเคยว่าเป็นวิธีที่ช่วยในการรักษาโรคเบาหวาน แต่โรคเบาหวานเองก็มีหลายชนิด จึงเป็นข้อสงสัยตามมาว่าโรคเบาหวานทุกชนิดนั้นสามารถรักษาได้ด้วยการ ฉีดอินซูลิน หรือไม่ ? แล้วผู้ที่รักษาโรคเบาหวานทุกคนสามารถฉีดด้วยตัวเองได้หรือไม่ ? เราไปพบกับข้อเท็จจริงเหล่านี้ในบทความนี้กันเลย
สารบัญ
- อินซูลิน คือ อะไร?
- เมื่อไรถึงต้องใช้อินซูลิน?
- ผู้ป่วยเบาหวานต้องฉีดทุกคนไหม?
- อุปกรณ์ที่ใช้ฉีดอินซูลินมีอะไรบ้าง?
- ดูแลตัวเองอย่างไรเมื่อต้องฉีดอินซูลิน
อินซูลิน คือ อะไร?
อินซูลิน คือ ฮอร์โมนตามธรรมชาติที่มีอยู่แล้วในร่างกายของคนเรา โดยฮอร์โมนอินซูลินเป็นฮอร์โมนที่ตับอ่อนสร้างขึ้น และเจ้าฮอร์โมนอินซูลินนี้มีหน้าที่ในการเปลี่ยนแปลงคาร์ไฮเดรตและโปรตีนไปเป็นน้ำตาล ซึ่งน้ำตาลนี้เองที่เป็นแหล่งพลังงานที่ร่างกายนำไปใช้ในการดำเนินชีวิตหรือกิจกรรมต่าง ๆ ภายในชีวิตประจำวัน หากร่างกายขาดฮอร์โมนอินซูลินก็จะนำไปสู่การขาดแคลนน้ำตาลแหล่งพลังงานสำคัญของร่างกาย
อีกทั้งยังผลเสียต่าง ๆ ต่อร่างกายของเรา ไม่ว่าจะเป็นอาการอ่อนเพลียต่าง ๆ ที่ปรากฎชัด อาการกระหายน้ำ อาการปัสสาวะบ่อย อาการน้ำหนักลด อาการเบื่ออาหาร หรือแม้แต่การเกิดโรคแทรกซ้อนทั้งโรคไต โรคเกี่ยวกับตา โรคหลอดเลือดและหัวใจ การเป็นแผลที่หายได้ยากกว่าปกติ
เมื่อไรถึงต้องใช้อินซูลิน?
เคยสงสัยกันไหมว่าแล้วเมื่อไหร่ที่ต้องฉีดอินซูลิน ต้องเป็นโรคเบาหวานแบบไหนกันถึงขั้นต้องใช้อินซูลิน แน่นอนว่าแพทย์จะเป็นคนบอกและแนะนำการฉีดยาเบาหวาน หรือ อินซูลินให้แก่ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีอาการหลากหลาย ซึ่งมีดังต่อไปนี้
ผู้ป่วยที่ต้องใช้อินซูลิน มีดังนี้
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ไม่สามารถสร้างอินซูลินได้ด้วยตัวเอง
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ไม่สามารถสร้างอินซูลินได้เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีโรคแทรกซ้อนทางตับ
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีโรคแทรกซ้อนทางไต
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ให้อินซูลินด้วยวิธีการอื่น ๆ แล้วไม่ได้ผล อย่างเช่น การรับประทาน แพทย์ก็จะวินิจฉัยและให้อินซูลินด้วยวิธีการฉีดแทน
ผู้ป่วยเบาหวานต้องฉีดทุกคนไหม?
แม้ว่าการ ฉีดอินซูลิน จะเป็นหนึ่งในวิธีการรักษาโรคเบาหวาน แต่ก็ใช่ว่าโรคเบาหวานทุกชนิดจะสามารถรักษาด้วยวิธีฉีดอินซูลิน สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานที่ต้องรักษาด้วยการฉีดอินซูลินมีดังนี้
ผู้ป่วยเบาหวานที่ต้องฉีดอินซูลิน มีดังนี้
- ผู้ป่วยเบาหวานที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 1 ซึ่งสามารถพบได้ถึงร้อยละ 3.4 ในประเทศไทย ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 นี้เป็นผู้ป่วยเบาหวานที่ตับอ่อนไม่สามารถสร้างฮอร์โมนอินซูลินได้ด้วยตนเอง และ มักมีอายุน้อยกว่า 30 ปี
- ผู้ป่วยเบาหวานที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งสามารถพบได้ถึงร้อยละ 97 ในประเทศไทย ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 นี้เป็นผู้ป่วยเบาหวานที่ตับอ่อนสามารถสร้างฮอร์โมนอินซูลินได้ด้วยตนเองเพียงเล็กน้อย และ ไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย ผู้ป่วยส่วนที่เป็นผู้ป่วยเบาหวานที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 มักมีอายุมากกว่า 40 ปี
- ผู้ป่วยเบาหวานที่มีสาเหตุมาจากตับอ่อน อย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่าตับอ่อนเป็นแหล่งกำเนิดฮอร์โมนอินซูลินของร่างกาย หากมีปัญหาที่ตับอ่อนแพทย์ก็จำเป็นต้องใช้การฉีดเข้ารักษา
- ผู้ป่วยเบาหวานที่อยู่ในภาวะตั้งครรภ์
- ผู้ป่วยเบาหวานที่เจ็บป่วยติดเชื้อ อย่างการติดเชื้อระหว่างการผ่าตัด
- ผู้ป่วยเบาหวานที่มีอาการของโรคไตร่วมด้วย
อุปกรณ์ที่ใช้ฉีดอินซูลินมีอะไรบ้าง?
เมื่อแพทย์วินิจฉัยและแนะนำให้ผู้ป่วยรักษสมดุลของน้ำตาลในเลือดด้วยการวิธีการฉีดอินซูลินด้วยตัวเอง ผู้ป่วยจำเป็นต้องมีอุปกรณ์ที่จำเป็น 4 อย่างด้วยกัน ดังนี้
- ปากกา หรือ เข็มสำหรับการฉีดฮอร์โมนอินซูลิน
- ถาดสำหรับใส่ยา
- สำลี
- Alcohol 70%
วิธีการฉีดอินซูลินให้ถูกต้อง
1.ขั้นตอนการเตรียมอินซูลิน
1.1 ทำความสะอาดมือด้วยสบู่ ฉีด Alcohol และ เช็ดให้แห้ง
1.2 กลิ้งขวดฮอร์โฒนอินซูลินระหว่างมือไป – มา ประมาณ 10 รอบ เพื่อให้ตัวยาเข้ากัน
1.3 นำสำลีสะอาดชุบ Alcohol 70% จากนั้นเช็ดจุกยางของขวดฮอร์โมนอินซูลิน
1.4 แทงเข็มเข้าไปในขวดฮอร์โมนอินซูลินให้ได้ปริมาณตามที่แพทย์กำหนดในแต่ละครั้ง และ ในกระบอกฉีดยาต้องไม่มีฟองอากาศปรากฎ
2.ขั้นตอนการฉีดอินซูลิน
2.1 ฉีดฮอร์โมนอินซูลินที่เตรียมไว้ใต้ผิวหนัง ซึ่งสามารถเลือกได้ทั้งส่วนของสะโพก ขา แขน หรือ หน้าท้อง โดยบริเวณหลังเป็นบริเวณที่นิยมมากที่สุด
2.2 หากเลือกฉีดฮอร์โมนอินซูรินบริเวณหน้าท้อง มีวิธีฉีดอินซูลินหน้าท้องที่ถูกต้อง คือ ต้องฉีดไม่ซ้ำจุดเดิมเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพในการดูดซึมอินซูลินสูงสุด การเลือกตำแหน่งนั้นต้องเลือกให้ห่างจากสะดือประมาณ 3 นิ้ว ในส่วนของคนท้องก็มีวิธีฉีดอินซูลินคนท้องเช่นเดียวกับที่กล่าวไปข้างต้น
อ่านบทความ : วิธีคุมเบาหวานให้อยู่หมัดง่ายๆ แค่เลือกทาน!ดูแลตัวเองอย่างไรเมื่อต้องฉีดอินซูลิน
เนื่องจากผู้ป่วยเบาหวานที่ต้องรักษาสมดุลน้ำตาบด้วยการฉีดฮอร์โมนอินซูลิน ต้องทำการฉีดเป็นประขำ ดังนั้นจึงต้องมีวิธีการดูแลตัวเองดังนี้
วิธีดูแลตัวเองเมื่อต้องฉีดอินซูลิน มีดังนี้
- รักษาความสะอาด แม้จะเป็นการฉีดเข้าใต้ผิวหนังที่ไม่ได้ลึกมากก็จำเป็นต้องอาศัยความสะอาดในทุกขั้นตอนของการฉีด
- ความสม่ำเสมอ ทั้งการเช็คระดับน้ำตาล และ การฉีดฮอร์โมนอินซูลิน เพื่อรักษาสมดุลน้ำตาลในเลือดอยู่เสมอ และข้อนี้ก็เป็นการลดความเสี่ยงต่อการเกิดความรุนแรงของโรคที่เพิ่มสูงขึ้น
- การหมั่นพบแพทย์ แม้ฮอร์โมนอินซูลินจะเป็นฮอร์โมนที่มีอยู่แล้วในร่างกายของเรา แต่ฮอร์โฒนดังกล่าวนี้ก็ต้องมีปริมาณที่เพียงพอต่อร่างกายในแต่ละช่วงวัย ซึ่งแพทย์จะเป็นผู้วินิจฉัยปริมาณที่พอเหมาะในแต่ละรอบของการไปพบแพทย์ ดังนั้นผู้ป่วยโรคเบาหวานจึงต้องไปพบแพทย์ตามการนัดหมายเสมอ
สรุป
การไม่มีโรคเป็นลาภอันประเสริฐ แต่หากเกิดโรคขึ้นแล้วการเรียนรู้ที่จะอยู่กับโรคเหล่านั้นก็เป็นอีกวิธีที่จะช่วยให้ทั้งสุขภาพกายและสุขภาพใจของทั้งผู้ที่เป็น ผู้คนที่อยู่รอบข้าง และ สังคมสามารถอยู่ได้อย่างเป็นสุข ดังบทความข้างต้นที่ผู้ป่วยเบาหวานสามารถรักษาสมดุลน้ำตาลของตัวเองได้ด้วยการฉีดอินซูลิน ส่วนนี้ก็นับเป็นหนึ่งวิธีการเรียนรู้การอยู่กับโรคเบาหวานอย่างสมดุลนั่นเอง