ไขข้อสงสัย "ผู้ป่วย อัลไซเมอร์ ลืมหายใจ" จนเสียชีวิตได้ไหม?

อย่างที่เราทราบกันดีว่า เมื่ออาการของโรคอัลไซเมอร์ ดำเนินมาถึงช่วงระยะที่ผู้ป่วยหลงลืมการใช้ชีวิต แม้กระทั่งกิจวัตรประจำวันที่คุ้นเคยก็ไม่สามารถทำได้ อย่างการอาบน้ำ กินข้าว แต่งตัว จนในช่วงสุดท้ายจะกลายเป็นผู้ป่วยติดเตียง ซึ่งนั่นทำให้ผู้ดูแลหลายคนสงสัยและกังวลใจว่า อาการหลงลืม จะทำให้ผู้ป่วย อัลไซเมอร์ ลืมหายใจ ได้เลยหรือเปล่า? บทความนี้ก็ได้รวบรวมข้อเท็จจริงต่าง ๆ มาบอกเล่ากันค่ะ

สารบัญ

ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ ลืมหายใจได้ไหม?
สัญญาณที่บ่งบอกว่าผู้ป่วยอัลไซเมอร์ มีปัญหาเรื่องการหายใจ
หากผู้ป่วยอัลไซเมอร์มีปัญหาเรื่องการหายใจ ต้องดูแลอย่างไร?

ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ ลืมหายใจได้ไหม?

แม้อาการหลงลืม จะเป็นลักษณะเด่นของโรคอัลไซเมอร์ หรือภาวะสมองเสื่อม ที่นำไปสู่การหลงลืมการใช้ชีวิต หลงลืมลูกหลานในครอบครัว หลงลืมข้อมูลส่วนตัวที่คุ้นเคยไปจนหมด แต่กระนั้น ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ ก็ไม่สามารถลืมหายใจจนเสียชีวิตได้ค่ะ แต่ในผู้ป่วยอัลไซเมอร์อาจพบปัญหาเรื่องการหายใจที่บกพร่อง จากโรคหรือภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ได้ค่ะ

เนื่องจากกลไกควบคุมการหายใจส่วนใหญ่ จะถูกควบคุมด้วยระบบประสาทอัตโนมัติ ง่าย ๆ ก็คือการหายใจเกิดขึ้นเอง โดยที่เราไม่ต้องโฟกัสหรือจดจ่อควบคุมการหายใจค่ะ ดังนั้น ผู้ป่วยอัลไซเมอร์จึงไม่สามารถลืมการหายใจได้ หรือต่อให้ผู้ป่วยบังคับให้ตัวเองกลั้นหายใจ เมื่อกลั้นไปจนถึงขีดสุด ผู้ป่วยก็จะหมดสติ ซึ่งในระหว่างหมดสติ ตอนนั้นระบบประสาทอัตโนมัติก็จะทำให้ผู้ป่วยกลับมาหายใจโดยอัตโนมัติตามปกติอยู่ดี

จึงไม่มีทางที่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์จะลืมหายใจ หรือเสียชีวิตจากการกลั้นหายใจได้ค่ะ รวมทั้งในเด็ก ผู้ป่วยอื่น ๆ หรือในคนทั่วไปด้วย

อย่างไรก็ตาม ในผู้ป่วยอัลไซเมอร์ที่เสียชีวิตโดยเกี่ยวข้องกับการหายใจ อย่างที่กล่าวไปข้างต้นว่า ไม่ได้เกิดจากผู้ป่วยอัลไซเมอร์ลืมหายใจ แต่เกิดจากโรคหรือภาวะแทรกซ้อนบางอย่าง ที่ไปทำให้ระบบการหายใจบกพร่องหรือล้มเหลวจนเสียชีวิต ซึ่งเป็นอีกหนึ่งสาเหตุการเสียชีวิตของผู้ป่วยอัลไซเมอร์ที่พบได้บ่อย โดยมีสาเหตุดังนี้ค่ะ

ปัญหาการหายใจในผู้ป่วยอัลไซเมอร์ที่พบบ่อย

วิตกกังวล หวาดกลัว หรืออารมณ์ฉุนเฉียว-แปรปรวน เนื่องจากอาการอัลไซเมอร์ อาจส่งผลต่อกระบวนการหายใจ และทำให้ปัญหาการหายใจที่มีอยู่แย่ลง
มีภาวะกลืนลำบาก หรือภาวะสำลักอาหาร ด้วยภาวะอัลไซเมอร์ ทำให้หายใจไม่อิ่มหรือหายใจไม่สะดวกหลังทานอาหาร และอาจทำให้เสียชีวิตขณะทานอาหารได้
ผู้ป่วยอัลไซเมอร์มีภาวะน้ำหนักเกินมาก หรือไม่ได้ออกกำลังกายเลย อาจทำให้เหนื่อยง่าย หายใจลำบาก เมื่อต้องเดินหรือทำกิจกรรมต่าง ๆ
ผู้ป่วยอัลไซเมอร์มีอาการแพ้อาหาร หรือแพ้บางอย่าง โดยไม่รู้ตัว ทำให้หายใจติดขัด หายใจไม่ออก
ป่วยเป็นโรคที่เกี่ยวกับทางเดินหายใจ เช่น โรคหอบหืด ติดเชื้อทางเดินหายใจ ปอดบวม โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง

คนแก่กลืนอาหารไม่ลง ความทรมานของภาวะกลืนลำบาก แก้ไขอย่างไรดี?

สัญญาณที่บ่งบอกว่าผู้ป่วยอัลไซเมอร์ มีปัญหาเรื่องการหายใจ

หลังจากที่ทราบไปแล้วว่า ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ ลืมหายใจ หรือกลั้นหายจนเสียชีวิตไม่ได้ แต่สามารถเสียชีวิตจากโรคหรือภาวะบางอย่างที่ทำให้การหายใจบกพร่องได้ แถมสาเหตุเหล่านี้ยังพบเจอได้บ่อยด้วย นั่นจึงเป็นเหตุผลว่า ทำไมผู้ดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์ จำเป็นจะต้องสังเกตอาการผิดปกติของผู้ป่วยสม่ำเสมอ โดยเราสามารถสังเกตอาการผิดปกทางการหายใจของผู้ป่วยได้ ดังนี้ค่ะ

อาการหายใจผิดปกติในผู้ป่วยอัลไซเมอร์

ผู้ป่วยดูหายใจไม่สะดวก มีอาการเจ็บหน้าอก ร่วมกับเหงื่อออกมาก หรืออาเจียน
หายใจไม่ออกกะทันหัน ร่วมกับมีผื่นคัน หรือมีร่างกายส่วนใดส่วนหนึ่งบวม
หายใจไม่สะดวก ร่วมกับมีอาการปวดขา ขาบวม และเจ็บหน้าอกรุนแรง
ผิวหนัง ริมฝีปาก หรือเล็บ เปลี่ยนเป็นสีม่วงหรือสีน้ำเงิน
ผู้ป่วยหายใจติดขัด พูดอะไรมากกว่าสองสามคำไม่ได้
นอนราบไม่ได้ เพราะหายใจไม่ออก
มีอาการเกร็งกล้ามเนื้อคอ เพื่อพยายามหายใจ
อาการหายใจลำบากทุกครั้ง เมื่อต้องทำกิจกรรมที่ต้องออกแรง เช่น ขึ้นบันได เดิน
พวกเขามีปัญหาในการหายใจเมื่อ พวกเขากังวล โกรธ หรือเจ็บปวด

หากผู้ป่วยอัลไซเมอร์ มีอาการที่บ่งบอกถึงปัญหาการหายใจข้างต้น ให้พาผู้ป่วยไปพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยหาสาเหตุ และหาแนวทางการรักษาทันที

หากผู้ป่วยอัลไซเมอร์มีปัญหาเรื่องการหายใจ ต้องดูแลอย่างไร?

เมื่อสังเกตอาการผู้ป่วยอัลไซเมอร์ แล้วพบว่าผู้ป่วยมีปัญหาเรื่องการหายใจจริง ๆ ขั้นตอนแรกที่ต้องทำคือการพาผู้ป่วยไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุ และแนวทางการรักษาที่ตรงจุด ส่วนในพาร์ทของผู้ดูแลคือการดูแลผู้ป่วยควบคู่ไปกับการรักษาของแพทย์ ซึ่งถือว่าเป็นเรื่องที่สำคัญมาก ๆ เลยค่ะ โดยวิธีการดูแลเราจะเน้นไปที่การบำบัดและรับมือกับสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยอัลไซเมอร์หายใจไม่สะดวก ดังนี้ค่ะ

วิธีการดูแลผู้ป่วยที่มีปัญหาการหายใจ

หากมีสาเหตุมาจากอารมณ์ที่แปรปรวนรุนแรงของผู้ป่วยอัลไซเมอร์ ให้ผู้ดูแลพยายามพูดคุยหาสาเหตุอย่างใจเย็น พยายามถามว่าต้องการอะไร หากไม่สามารถตอบสนองได้ ให้พยายามเบี่ยงเบนความสนใจผู้ป่วยให้ไปโฟกัสกับอย่างอื่น เช่น กิจกรรมที่ชอบ ฟังเพลงโปรด
หากผู้ป่วยหายใจลำบากเพราะการทำกิจกรรมหรือกิจวัตรประจำวัน ควรให้กิจกรรมต่าง ๆ มีระยะให้ผู้ป่วยได้พัก และวางเก้าอี้ไว้ตามจุดต่าง ๆ เผื่อกรณีที่ผู้ป่วยเหนื่อยมากจะได้มีที่สำหรับนั่งพัก หากเป็นการอาบน้ำที่ต้องใช้เวลายืนอาบนาน ๆ อาจพิจารณาให้ผู้ป่วยนั่งเก้าอี้หรือมีรถเข็นอาบน้ำ เพื่อลดความเหนื่อยของผู้ป่วย
ให้ผู้ป่วยออกกำลังกายทุกวัน โดยก่อนหน้านั้นควรปรึกษาแพทย์ดูก่อนว่าผู้ป่วยของคุณ ออกกำลังกายแบบไหนที่จะไม่ส่งผลกระทบต่อโรคประจำตัวที่เป็นอยู่
แบ่งอาหารผู้ป่วยออกเป็นมื้อเล็ก ๆ 5 – 6 มื้อต่อวัน แทนการกินมื้อใหญ่ 3 มื้อเหมือนคนทั่วไป จะช่วยให้ผู้ป่วยไปรู้สึกจุกหรือแน่นท้อง โดยหลีกเลี่ยงให้ผู้ป่วยกินอาหารที่ทำให้เกิดแก๊ส เช่น หัวหอม กะหล่ำปลี ถั่ว โซดา อาหารรสเผ็ด

ให้ผู้ป่วยดื่มน้ำมากๆ และกินอาหารที่มีไฟเบอร์สูง จะช่วยลดอาการท้องผูก ที่ทำให้ต้องใช้แรงเบ่งเวลาเข้าห้องน้ำ
งดกิจกรรมที่ต้องใช้พลังงานสูง เป็นเวลา 1 ชั่วโมง หลังจากผู้ป่วยกินอาหาร
ดูแลให้ผู้ป่วยอยู่ห่างจากสิ่งทีส่งผลกระทบต่อการหายใจ เช่น ควันบุหรี่ น้ำหอม ฝุ่นละออง
ปรึกษาแพทย์เรื่องการฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่และโรคปอดบวม เพื่อป้องกันผู้ป่วยเป็นโณคเหล่านี้ซึ่งส่งผลต่อการหายใจอย่างมาก
พิจารณาให้ผู้ป่วยกินอาหารเสริมบำรุงสมอง ที่จะช่วยให้อาการอัลไซเมอร์ดีขึ้น ลดเรื่องอารมณ์แปรปรวนไม่คงที่ และช่วยฟื้นฟูความทรงจำให้ดีขึ้น แต่ต้องเป็นอาหารเสริมที่สามารถกินร่วมกับยารักษาอื่น ๆ ได้ด้วย

สรุป

จากข้อมูลที่ได้กล่าวไปข้างต้น สรุปข้อสงสัยที่ว่า ผู้ป่วย อัลไซเมอร์ ลืมหายใจ นั้นเป็นไปไม่ได้ค่ะ แม้ผู้ป่วยกลั้นหายใจก็ไม่สามารถเสียชีวิตได้ค่ะ แต่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ อาจเสียชีวิตจากการหายใจที่บกพร่องอันเนื่องมาจากโรคหรือภาวะแทรกซ้อนได้ อย่างไรก็ตาม ผู้ดูแลต้องหมั่นสังเกตอาการผิดปกติของผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ หากพบอาการผิดปกติเกี่ยวกับการหายใจใด ๆ ควรรีบไปพบแพทย์ทันทีค่ะ

ขอบคุณข้อมูลจาก

Melodia Hospice & Palliative Care

WebMD Medical Reference